Nấu ăn là một yếu tố thiết yếu cho sự sống của con người. Nhưng ít ai có thể ngờ tới chính không khí trong căn bếp nấu ăn trong nhà lại là một nơi rất nguy hiểm đối với sức khoẻ, thậm chí là cả tính mạng của các thành viên trong gia đình, và thủ phạm chính là các chất gây ô nhiễm đến chất lượng không khí thoát ra trong nhà bếp.
Bếp ăn trong nhà – “kẻ sát nhân” thầm lặng
Khoa học gia Brett Singer và các cộng sự tại phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley đã chứng minh rằng: Chất lượng không khí trong nhà không hề sạch như chúng ta vẫn nghĩ. Họ đã cất công nghiên cứu để xác định chất lượng không khí trong các ngôi nhà tại California, nhất là không khí trong gian bếp.
Kết luận của nhóm khoa học gia được đăng tải trên nhiều tạp chí khoa học danh giá và tạp chí Times của Mỹ, đã khiến nhiều người giật mình: “Nếu ai đó gây ô nhiễm ở mức độ kinh khủng thế này ở ngoài trời, chắc chắn Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ sẽ “thổi còi” ngay. Nhưng vì đây là tình trạng ô nhiễm xảy ra trong nhà dân, mà chính phủ thì chưa có khung luật để xử lý vi phạm ô nhiễm trong nhà nên người dân mới… thoát tội.”
Để xác thực lời tuyên bố này, Dr. Brett tiến hành khảo sát chất lượng không khí bằng cách biến phòng thí nghiệm của ông thành gian bếp nho nhỏ, nơi ông vừa xào, nấu, chiên, nướng các món ăn vừa đo đạc các chỉ số ô nhiễm phát sinh trong không khí.
Kết quả khảo sát cho thấy tồn tại phân tử nitrogen dioxide (NO2), mono dioxide (CO), carbon dioxide (CO2) rất cao trong bầu khí nhà bếp, thậm chí còn có các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi thuộc diện “cực độc” như Acrolein, chất hóa học gây cay mắt và dị ứng phổi thường được dùng để chế tạo lựu đạn trong Thế Chiến Thứ Nhất.
Báo cáo của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) cho biết hơn 50% các ca tử vong sớm vì bệnh viêm phổi ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi có liên quan đến các phân tử siêu nhỏ đang hiện diện ngay trong nhà. Ô nhiễm không khí gia đình là tác nhân gây ra 3,8 triệu ca tử vong sớm mỗi năm trên toàn cầu.
Trong một nghiên cứu trước đó thực hiện tại trung tâm Berkeley Lab lừng danh, hợp tác với đồng nghiệp Jennifer Logue, Brett Singer đã đi đến kết luận: “Ở Hoa Kỳ, nấu ăn là tác nhân hàng đầu gây ra tình trạng ô nhiễm không khí trong nhà vô cùng nghiêm trọng, với mức độ tác hại ngang ngửa với nguy cơ mắc bệnh, tử vong vì tai nạn giao thông và bệnh truyền nhiễm.”
Bếp ăn “gây án” như thế nào?
Nấu trên bếp – đặc biệt là bếp ga – có thể tạo ra hàm lượng nitrogen dioxide (NO2) cao, một sản phẩm phụ của khí đốt ở nhiệt độ cao. NO2 có thể làm giảm chức năng phổi và tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp khác như hen suyễn. Các loại khí khác được tạo ra từ quá trình nấu ăn bao gồm formaldehyde và carbon monoxide (CO).
Phơi nhiễm cấp tính hoặc lâu dài với nitrogen dioxide và carbon monoxide có liên quan chặt chẽ đến nhiều tình trạng sức khỏe, bao gồm: ho và thở khò khè, kích ứng phổi, giảm chức năng ăn trưa, khó thở, sốt, viêm phổi phế quản, hen suyễn, huyết áp cao, bệnh tim, ung thư…
Các chất ô nhiễm trong nấu nướng có thể gây ra rất nhiều bệnh nghiêm trọng
Ngộ độc khí carbon monoxide (CO) có thể dẫn đến tử vong. Theo Hội đồng An toàn Canada, ngộ độc CO là nguyên nhân hàng đầu gây ra các vụ ngộ độc chết người ở Bắc Mỹ. Tại Hoa Kỳ, khoảng 50.000 người vô tình bị ngộ độc và cần được hỗ trợ y tế khẩn cấp, trong khi ước tính có khoảng 430 người chết ở nước này mỗi năm. Trong số 140.000 vụ ngộ độc CO ở châu Âu từ năm 1980 đến 2008, gần 55% là kết quả của việc hít phải không chủ ý.
Hơn nữa, CO là một khí không màu, không mùi nên chúng ta không thể nhìn thấy, ngửi thấy, nghe thấy để phát hiện sớm. Vì vậy, con người không có cách nào biết được bị nhiễm độc CO cho đến khi rơi vào trạng thái bất tỉnh.
Một mối nguy hiểm khác của ô nhiễm không khí nấu nướng là tạo ra các hạt siêu mịn UFPs. Theo nghiên cứu của Berkeley Lab, cả lò đốt gas và đốt điện đều tạo ra các hạt siêu mịn. Không giống như các hạt lớn hơn, các hạt siêu mịn được lắng đọng trong phổi, nơi chúng có khả năng thâm nhập vào mô và được hấp thụ trực tiếp vào máu.
Và việc nấu nướng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe ngay lập tức đối với những người tiếp xúc với UFPs. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science of the Total Environment năm 2021 cho thấy rằng các hạt siêu mịn từ quá trình nấu ăn dẫn đến tăng huyết áp tâm thu trong tối đa hai giờ sau khi tiếp xúc với sol khí nấu ăn.
Cả bếp điện và bếp ga đều có thể tạo ra các hạt siêu mịn
Các quy định và khuyến nghị về mức độ “an toàn” của các hạt siêu mịn vẫn chưa tồn tại đối với không khí trong nhà hoặc ngoài trời, vì nghiên cứu vẫn đang được thực hiện. Thực tế là Hệ thống thông gió nhà bếp hiện tại không cung cấp giải pháp khắc phục một cách đầy đủ và nhất quán.
Xem thêm: Máy lọc không khí Intellipure nào phù hợp với phòng trẻ?
Giải pháp bảo vệ gia đình khỏi “mối nguy hại” từ bếp ăn
Một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực chất lượng không khí, ông Francesco Casoli – Chủ tịch Elica Italy, phát biểu: “Nếu bạn uống nước và cảm thấy khó chịu với mùi vị của nó, bạn có toàn quyền được đặt ly nước xuống, không uống nữa. Nhưng bạn lại không thể làm vậy với không khí.”
Nhiều bà nội trợ chọn giải pháp mở cửa sổ ra cho thoáng khí khi nấu ăn, sử dụng quạt, máy hút mùi, đặt chậu cây xanh trong nhà để hút bẩn, lọc không khí, v.v… nhưng vẫn không thể ngăn ngừa rủi ro ô nhiễm vì nhiều loại chất có khả năng lưu lại trong không khí rất lâu, các hạt có kích thước siêu nhỏ, chỉ chừng 2.5 µm (bụi PM2.5) nhỏ hơn sợi tóc đến 100 lần.
Hơn nữa, với kiến trúc nhà cửa “bịt kín” như hiện nay tại trung tâm thành phố, căn hộ chung cư, thì các phương thức lọc không khí truyền thống khó có thể vừa duy trì hiệu quả lọc khí, vừa đảm bảo yếu tố thẩm mỹ cho nội thất căn nhà.
Máy lọc không khí phải lọc được các hạt siêu mịn và các khí có hại cho cơ thể
Giải pháp tối ưu nhất hiện nay đó là lắp đặt hệ thống lọc không khí mới có thể tạo ra sự khác biệt trong việc kiểm soát chất lượng không khí trong nhà bếp, nhưng để có hiệu quả, máy lọc không khí phải có khả năng lọc các hạt (đặc biệt là các hạt siêu mịn) cũng như các khí như nitơ đioxit và cacbon monoxit và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi như formaldehyde, từ đó đem lại bầu không khí trong lành, lý tưởng cho sức khỏe lâu dài.
Tuy nấu ăn hằng ngày có thể gây hại cho sức khoẻ của chúng ta nhưng việc dừng tất cả các hoạt động nấu nướng là không thực tế. Vậy nên, để tận hưởng tốt nhất việc nấu nướng và ăn uống trong nhà bếp, hãy kiểm soát chất lượng không khí trong bếp bằng cách trang bị cho căn bếp những thiết bị phù hợp để giảm thiểu tiếp xúc với các chất ô nhiễm nguy hiểm.
Mời bạn tìm hiểu và cập nhật các thông tin về Không khí tại đây.
__
Liên hệ ngay với các chuyên gia xử lý không khí của chúng tôi để thay đổi chất lượng không khí ngay tại không gian sống của bạn.
INTELLIPURE / CHUYÊN GIA LỌC KHÔNG KHÍ CHUYÊN DỤNG ĐẾN TỪ MỸ
Hotline / 088 695 5566
Email / hello@intellipure.vn
